Muzeum Witolda Gombrowicza opętane literaturą jest zawsze, ale w pierwszych dniach września szczególnie – wspólnie z prezydentem Radomia organizuje wtedy festiwal „Opętani Literaturą”, którego finałem jest wręczenie Nagrody Gombrowicza, od trzech lat przyznawanej debiutującym prozaikom.
Spotkania literackie, wykłady, koncerty spektakle, filmy, w tym roku w Radomiu i Wsoli spotkać będzie można między innymi Ritę Gombrowicz, Zbigniewa Mikołejko, Adama Lipszyca, Annę Cieplak, Wiktora Zborowskiego, Irenę Jun, Mariusza Bonaszewskiego, Marcina Przybylskiego, Hannę Banaszak, Dorotę Miśkiewicz, Marka Napiórkowskiego, Lecha Janerkę oraz – oczywiście – pisarzy nominowanych w tym roku do Nagrody i kapitułę, która spośród nich wybierze laureata.
Trzecia edycja festiwalu zatytułowana została SWOI OBCY. Inspiracją był oczywiście Gombrowicz, jego „Dziennik” i zapisane w nim rozważania o roli artysty, czy szerzej: intelektualisty w społeczeństwie.
Dziś kategorie obcości i swojskości pojawiają się głównie w dyskusjach o migrantach i nacjonalizmach. A przecież jest jeszcze obcość wśród swoich, niezrozumienie, wyobcowanie i wrogość grup społecznych: elit – to słowo dziś w dyskursie publicznym brzmi często jak obelga – oraz mas, które dla walczących o poklask polityków są zarazem suwerenem i ciemnym ludem.
Mottem festiwalu jest cytat, podsumowujący Gombrowiczowskie pojmowanie relacji twórca – społeczeństwo:
„Nie daj się przekupić sympatią! Nie pozwól aby cię roztopiły mdłe sentymentalizmy i słodkawe porozumienie z masą, w którym tyle utonęło polskiej literatury. Bądź zawsze obcy! Bądź niechętny, nieufny, trzeźwy, ostry i egzotyczny. Trzymaj się, chłopcze! Nie daj się swoim oswoić, przyswoić! Twoje miejsce nie jest wśród nich, ale poza nimi, jesteś jak sznur, zwany przez dzieci skakanką – wyrzuca się go przed siebie aby przeskoczyć.”
Taka obcość wśród swoich jest zwykle losem wybitnych artystów, dlatego bohaterami tegorocznego festiwalu będą Leo Lipski i Aleksander Wat, twórcy tyleż wybitni, co nieprzyswojeni przez polską kulturę, przynajmniej w szerszym wymiarze czytelniczym. I niezwykle oryginalni. Mówić o nich będą Adam Lipszyc i Józef Olejniczak.
Będziemy się też zastanawiać nad czarem i przekleństwem swojskości, a okazją do tej refleksji będzie zarówno wykład prof. Zbigniewa Mikołejko, jak i monodram Ireny Jun o „matce” Makrynie Mieczysławskiej.
Oczywiście festiwal służy również prezentacji debiutantów nominowanych do Nagrody, organizatorzy zaplanowali więc rozmowy nominowanych i jurorów.
PROGRAM FESTIWALU znajduje się tutaj
Więcej o nominowanych, kapitule i historii Nagrody oraz o festiwalu przeczytać można na stronach www.muzeumgombrowicza.pl oraz www.nagrodagombrowicza.pl
Honorową patronką Nagrody jest Rita Gombrowicz. Mecenasem Jarosław Krzyżanowski. Partnerem głównym festiwalu Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Patroni medialni to: Program II Polskiego Radia, TVP Kultura, Gazeta Wyborcza oraz Lubimyczytać.pl
Partnerem Nagrody i festiwalu jest Miejska Biblioteka Publiczna w Radomiu, partnerzy festiwalu to także Zespół Szkół Muzycznych w Radomiu, Teatr Powszechny im. Jana Kochanowskiego oraz Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”.
Sponsorzy: Kratki.pl, Wodociągi Miejskie oraz Piekarnia Fogiel & Fogiel.
Zapraszamy od 1 do 9 września.
Fot. Na zdjęciu Witold Gombrowicz. Maciej Bociański/ ML